AIARAKO KUADRILA

 Aiaraldea edo Aiarako kuadrilla Araba osatzen duten zazpi kuadrilla edo eskualdeetako bat da, probintziako ipar-mendebaldean eta izen bereko haranean kokatua. Udalerri hauek hartzen ditu: Amurrio, Artziniega, Aiara, Laudio eta Okondo. Guztira 328,12 km² ditu (Arabaren % 10), eta 34.231 biztanle zituen 2010ean (Arabaren % 11).
Nerbioi ibaiaren arroko herriak biltzen ditu batik bat. Bertakoak dira Laudio (hiriburua) eta Amurrio, biztanleria aldetik herrialdeko bigarren eta hirugarren udalerriak, hurrenez hurren.

Udalerriak

Hona jo: nabigazioa, Bilatu

Aiaraldea
Araba
Azalera	328,12 km²
Biztanleria	34.231 (2010)
Dentsitatea	bizt / km²
Udalerriak	5
Herririk handiena	Laudio (18.276 biztanle)

Aiaraldeak bost udalerri biltzen ditu. Eskualdearen azaleraren % 40 Aiarak hartzen badu ere, Aiaraldeko biztanleria oso kontzentratuta dago Laudion eta Amurrion, ondorengo taulan ageri denez.

 

	Udalerria	Kontzejuak	Alkatea	Alkatearen alderdi politikoa	Biztanleria (2010)	Biztanleriaren ehunekoa, Aiaraldeko guztizkoan	Lur eremua (km²)
1	Laudio		Natxo Urkixo	Bildu	18.420	53,8	37,56
2	Amurrio	Aloria Artomaña Baranbio Delika Larrinbe Lekamaña Lezama Saratxo Tertanga	Josune Irabien	EAJ	10.050	29,3	96,36
3	Aiara	Aginaga Añes Arespalditza (herriburua) Beotegi Erbi Erretes-Lanteno Etxegoien Izoria Kexaa Lanteno Lexartzu Luiaondo Luxo Madaria Maroño Menagarai Menoio Murga Olabezar Opellora Ozeka Sanbantone Soxo Zuhatza	Josu Artetxe	Bildu	2.827	8,3	140,85
4	Artziniega		Agurtzane Llano	EAJ	1.818	5,3	27,45
5	Okondo		Sergio Tato	Bildu	1.116	3,3	29,90
	Aiaraldea			34.231	100	328,12

Horietaz gain, Bizkaiko Orozko eta Urduña ere Aiaraldekotzat jotzen dira, arrazoi geografiko eta sozialengatik.

Historia

Aiarako Jaurerriak garrantzi handia izan zuen Erdi Aroan. XIV.-XV. mendeetan, Arabako gainerako lurraldeak bezala, Gaztelako Koroaren menpe geratu zen.

Ekonomia

Oro har, industriari emandako eskualdea da. Lehen sektoreak ez du pisu handirik, baina Aiaraldea da Arabako Txakolinaren ekoizle nagusia, jatorrizko izendapena 2003tik duena, eta Amurrion daude bailarako bi upelategiak.

Hizkuntza

Gaztelania da nagusi Aiaraldean, baina azken hamarkada hauetan gero eta handiagoa da euskaldunen kopurua. 1996ko datuek adierazten dutenez, urte horretan biztanleen % 58 erdalduna zen. Batez beste, urte hartako erroldak biltzen zituen 33.246 biztanleetatik 6.791 euskalduntzat zuten euren burua, 7.037k ia euskalduntzat -euskara indarberritzen ari den seinale- eta 19.418k erdalduntzat.